O

DRAGAŠU

Osnovna prednost Dragaša je da prepliće svoje nasleđe kulturnih tradicija i prirodnih karakteristika. Opisuje ruralne planinske kulture i načine života koji su odgovarali i razvijali se u ovom udaljenom planinskom pejzažu tokom stoljeća, gdje stvara osjećaj autentičnog mjesta kroz staze, putiće, poljoprivredne građevine i modele, obrede, festivale i tradicije.

Dragaš je najjužnija opština Kosova, koja se graniči sa susednim zemljama kao što je Sjeverne Makedonije na istoku i jugu, kao i Albanija na zapadu. Na sjeveru, Dragaš se graniči sa opštinom Prizren, koja je centar južne regije Kosova, u okviru kojeg se i Dragaš nalazi. Gradić je udaljen 37 km od Prizrena.

Opština Dragaš pokriva površinu od 435,8 km2, oko 4% ukupne teritorije Kosova, i osma je po veličini među 38 opština Kosova. Opština Dragaš obuhvata 36 naselja, sa malim gradićem Dragaš kao centrom. Najnaseljenija sela su Restelica, Brodosavce i Brezna sa preko 1900 stanovnika. Specifičnost Dragaša je široka prostranstva pašnjaka koji su ovu oblast učinili pogodnom za stočarstvo, poljoprivredu i poljoprivredne proizvode.

U Dragašu su najvažniji vrhovi:
Koritnik na severozapadu na granici sa Albanijom (2262m), Brdo Karanikole na severozapadu (2409m), Vrh na istoku (2493m), Kačijeva Glava na sjeveru Broda (2207m), Velika Vraća na jugoistoku (2536m, najviši vrh) i Sveštenička kapela na jugozapadu (2075m).

Značajan dio opštine Dragaš (24.206,52 ha) proglašen je djelom Nacionalnog parka Šar. Regija je bogata vodnim resursima sa dvije glavne rijeke – Plava i Restelica, sa brojnim pritokama i tri jezera. Sela Gora, koja se nalaze u planinama, su kompaktnija od sela Opolja koja se nalaze u ravnicama sa raštrkanim kućama.

ISTORIJA DRAGAŠA

Za naselje u Dragašu se kaže da potiče iz antičkih vremena, slično kao i druga mesta u regionu Prizrena gde su pronađeni dokazi o životu još od neolita i kamenog doba, kao i važni dokazi iz rimskog i osmanskog perioda.
Kao visokoplaninsko područje, topografski i klimatski uslovi su imali veliki uticaj na pristup koji je bio važan za istoriju i društveno-kulturni razvoj ovog područja.

Prizren je bio poznat po jakoj trgovini kao raskrsnica vojnih i trgovačkih puteva, tako da je bio veoma važan centar sa kojim su zajednice u oblasti Dragaša imale jake veze, kao što imaju i danas.

Planinski put povezuje Dragaš sa Dibrom preko Restelice, a položaj ovog sela kao kapije do ovog puta vjerovatno objašnjava razlog zbog kojeg je ovo selo toliko naseljeno.

Vjerovatno je da su veze između stanovnika Sjeverne Makedonije i centralne/istočne Albanije preko planina Dragaša imale značajan uticaj na razvoj zajedničke i monumentalne arhitekture Kosova. Riječ „Gora“ na slovenskom jeziku znači „planina“, pa se za Gorance kaže da su planinari.

Jezik kojim govore Goranci (‘našinski’, što se prevodi kao ‘naš’) spoj je makedonskog, bosanskog, srpskog i turskog. Lingvistički, slovenski jezici su se govorili u planinskom području Šare, gdje putnici iz devetnaestog vijeka navode da su se na cijeloj teritoriji govorili ‘makedonski’ i ‘bugarski’ jezici.